Bomen zijn de ruggegraat van je ecosysteem
mei 26, 2017
Bomen zijn de ruggegraat van je ecosysteem
Linder van den Heerik is hovenier, permacultuurdocent, adviseur, activist, maar boven alles boer. Hij is eigenaar van hoveniersbedrijf Eetbaar Groen en hij geeft cursussen. Samen met Alex Schreiner runt hij permacultuurtuinderij De Voedselketen, waar “landbouw en natuur hand in hand gaan”. Voor het Platform Voedselbossen Brabant vertelt hij over permacultuur, voedselbossen en de dagelijkse keuzes op zijn eigen tuinderij.
Met alles wat Linder te vertellen heeft, kun je gerust een boek vullen. Maar de rode draad is duidelijk: permacultuur. “Permacultuur is voor mij een methode hoe je tot een oplossing kan komen. Ik denk dat permacultuur in veel gevallen een goede oplossing is voor bijvoorbeeld het opraken van fossiele brandstoffen en klimaatverandering. Permacultuur is een methodiek die zowel ecologisch als economisch winst boekt. Het geeft voor mensen én ecologie een positief saldo. Dat is anders dan natuur-inclusieve landbouw, waar je bijvoorbeeld een deel van je akker opoffert voor een bloemenrand.”
Linder stelt graag eerst de vraag en zoekt daar een passende oplossing bij. Soms is dat agroforestry of een voedselbos, soms is dat iets anders. “Agroforestry en voedselbossen zijn maar een klein deel van permacultuur”, zegt Linder. “Het ontwerpsysteem is gebaseerd op ecosysteem-oplossingen.”
Op zijn eigen tuinderij komt hij voortdurend vragen tegen die een oplossing nodig hebben. Zo is het voor de bodem het beste als je niet ploegt en de bodem bedekt is. Maar als je eenjarige gewassen teelt, dan moet je de grond op een of andere manier bewerken. “We hebben 40 tot 60 soorten groente, daar komt veel handwerk bij kijken. Hoe ga je bijvoorbeeld om met mulchwerk? Mulch je met groencompost of gras of hooi? Het is heel erg maatwerk.” Het mooist is als je de oplossingen al zoekt in het ontwerpstadium. Dat is wat je met permacultuur doet.
Maar waarom is het zo belangrijk om bomen te betrekken in een permacultuurontwerp? “Bomen zijn de ruggengraat van je ecosysteem. Wij weten hoe een boom functioneert en reguleert. Een boom stuurt bijvoorbeeld water naar een diepere laag bij nat weer. Maar bij droog weer verdeelt hij het water juist op de oppervlakte voor de kleinere planten. Het vocht dat bomen uitzweten door de bladeren, zorgt voor de juiste luchtvochtigheid. De kruidlaag heeft genoeg aan dauw. We wateren bijna niet. We wachten wel met zaaien tot het weer gaat regenen. Bomen, heggen en mulchen doen de rest.”
Linder verzet zich tegen het idee dat eenjarige gewassen niet thuishoren in een voedselbos. “In de natuur hebben eenjarigen een functie. Je kunt prima open plekken creëren in een voedselbos om groente te verbouwen. Een leuke meerjarige groente is Taunton’s Kale: een doorlevende koolplant, heel lekker!”
Zijn favoriete polycultuur is munt met aalbessen. “Munt heeft schimmel-onderdrukkende kwaliteiten. Als ze de bodem bedekken, beschermen ze de aalbessen tegen schimmel. Als de bessen rijp zijn, laat je de munt doorgroeien om te beschermen. Ook met eenjarige gewassen kun je mooie polyculturen maken: kool met sla en ui: de kool groeit langzaam en wordt groot. In de ruimte die er is als de koolplant klein is, kun je sla en ui planten. Of, met hetzelfde principe: boerenkool, winterpostelein en knoflook. Of: Broccoli, sla en ui.”
Door: Marjolein Bezemer, Foto: Tuinderij de Voedselketen
Tags: