Onderzoek gestart naar Brabantse voedselbossen

november 27, 2019

Onderzoek gestart naar Brabantse voedselbossen

Voedselbossen zijn een lusthof voor insecten, vogels en andere dieren. En de aantrekkingskracht groeit, ook bij Brabanders. Meer en meer mensen denken erover om een eigen voedselbos aan te leggen. Maar hoe bouw je een succesvol voedselbos op arme zandgronden? Het Koepelplan voedselbossen helpt daarbij.

Als je een voedselbos wilt aanleggen sta je voor tal van keuzes. Welk perceel ga ik kopen of pachten? Wat zijn mijn doelen met het voedselbos? Welke planten wil ik neerzetten? Hoe is de omgeving van invloed? Hoe gebruik ik wat er al aanwezig is? Wat wordt mijn ontwerp? Waar koop ik het plantgoed? En zo zijn er tal van vragen die beantwoord moeten worden. Gelukkig neemt de bestaande en nieuwe kennis over voedselbossen elk jaar toe.

Meerjarig onderzoek in Brabant

Om de kennis over voedselbossen te vergroten is het Koepelplan gestart met een meerjarig onderzoek . Voedselbosontwerper en -onderzoeker Peter van Oort heeft samen met HAS-student Pieter-Pepyn Smal, in nauwe afstemming met HAS Hogeschool en Waterschap De Dommel, nulmetingen verricht in vijf Brabantse voedselbossen. Deze metingen zijn in de zomer van 2019 uitgevoerd.

“Met dit onderzoek willen we leren welke invloed, en in welk tempo, een voedselbos heeft op het waterbergend vermogen en andere eigenschappen van de bodem,” vertelt Peter. De vijf voedselbossen die zijn onderzocht liggen verspreid over Brabant, tegelijkertijd zijn er belangrijke overeenkomsten. Het gaat om voormalige akkers op zandgronden die stuk voor stuk zijn gebruikt als akkerlandbouw of grasland.

Om de effecten van voedselbossen op waterberging van de bodem en bodemkwaliteit in bredere zin te meten, zijn er acht indicatoren onderzocht. Het gaat dan om bodemtextuur, bodemprofiel, indringingsweerstand, waterinfiltratie, regenwormen, organische stof, bodemleven en bovengrondse biodiversiteit. Ook zijn er Grow sensoren geplaatst die non-stop gegevens verzamelen en is er een chemische analyse uitgevoerd door een extern bedrijf.

Belangrijkste les: leer je planten kennen

“Als onderzoeker ben ik dit project heel open ingestapt,” vertelt Peter vol enthousiasme. “Het is heel interessant om alle details te ontdekken, de verschillen in bodemprofielen te zien en het leven dat er in en op de bodem leeft. Zo heeft de locatie in Oirschot een sterk verdichte bodem, terwijl de bodem in Helvoirt weer heel los is.”

“De komende jaren moeten er veel meer metingen worden verricht om op termijn conclusies te kunnen trekken,” legt Peter uit. “Het doel van deze nulmeting is om meer te weten te komen over de beginsituatie van de vijf voedselbossen.” Het komend jaar is het aan studenten van HAS Hogeschool om de effecten van voedselbossen op de bodem verder te bestuderen. Daarnaast zullen de onderzoeksresultaten ook worden meegenomen in het Nationaal Monitoringsprogramma Voedselbossen.

Ondanks dat harde conclusies niet getrokken kunnen worden, heeft Peter wel een belangrijke tip. “Gewoon beginnen, maar kies bewust. Weet wat je doet. Ga observeren, leg paden aan, plant hagen, plant productiesoorten en blijf observeren en leren. Het is belangrijk om de planten en hun functies beter te leren kennen. Van veel soorten en variëteiten weten we nog niet alles. Het voedselbos heeft daarom veel verrassingen in petto als het gaat om sterke combinaties en heerlijk voedsel. Herhaal daarom successen en dingen die niet lukken, daar leer je het meest van. Een goed ontwerp voorkomt vergissingen en scheelt dus werk, tijd en geld.”

Koepelplan voedselbossen

Uiteindelijk moet een voedselbos een zelfredzaam systeem worden en als je inzet op het creëren van een weerbaar bosecosysteem, dan komt het voedsel vanzelf.

Het Koepelplan voedselbossen is een maatschappelijk initiatief van Stichting Agroforestry Zuid Nederland, de Brabantse Milieufederatie en verschillende Brabantse organisaties en overheden. Het driejarig programma wordt financieel mogelijk gemaakt door het Deltaplan Hoge Zandgronden, de Provincie Noord-Brabant, Landbouw Innovatie Noord-Brabant, Waterschap De Dommel, Waterschap Aa en Maas en Stichting Voedselbosbouw Nederland.

Peter van Oort is ontwerper en onderzoeker van voedselbossen. Wil je zelf een voedselbos aanleggen? Neem contact op met Peter van Oort via pvanoort80@yahoo.com

 

 

Tags: