10 x meest gestelde vragen aan het Servicepunt Energie

februari 1, 2021

10 x meest gestelde vragen aan het Servicepunt Energie

De Brabantse Milieufederatie ondersteunt met het Servicepunt Energie lokale natuur- en milieuorganisaties en energiecoöperaties die aan de slag willen met duurzame energie in Brabant. Daarnaast organiseren we het hele jaar bijeenkomsten en trainingen om mee te praten over lokale warmte- en energieplannen.

Dit zijn de 10 meest gestelde vragen én antwoorden over duurzame energie.

• 1. Hoe beoordeel je energieplannen op natuur en landschap?
  Het doel van de BMF is om duurzame energieprojecten te realiseren met een duidelijke meerwaarde voor de omgeving. Daarom hebben we de Checklist zon & wind: Beoordelen van energieplannen bij jou in de buurt gemaakt, als hulpmiddel om regionale en lokale energieplannen te kunnen beoordelen. Probeer het eens!

  Er zijn ook veel landelijke kennisdocumenten die handig kunnen zijn bij beleidsvorming:

  • De publicatie Natuur en landschap in de RES geeft handvatten voor een transparante en uitlegbare borging van natuur en landschap in de RES 1.0.
  • Met de Constructieve zonneladder maak je in 5 stappen lokaal beleid voor een goede inpassing van zonne-energie.
  • Zowel de Checklist natuurbelangen bij windenergie op land als de Checklist natuurwaarden bij grondgebonden zonne-energie zijn een middel om in een vroeg stadium van een windproject of zonneproject het gesprek te openen over de omgang met natuurbelangen.

  Als natuur- en milieufederaties adviseren we niet alleen, maar we laten ook zien dat een groene en duurzame energietransitie mogelijk is! Met het project Energietuinen willen de Natuur en Milieufederaties zichtbaar maken dat grootschalige opwek van duurzame energie ook mooi kan zijn én kan samengaan met natuur en recreatie.

• 2. Waar moet ik op letten bij de regionale energiestrategie van mijn regio?
  Brabantse gemeenten en stakeholders werken hard aan regionale energieplannen. Wel zien we als BMF duidelijke verschillen in aanpak per regio. Ontdek wat wij vinden van de verschillende conceptplannen:

  • RES Metropoolregio Eindhoven: “Onvoldoende op landschap en natuur”
  • REKS Hart van Brabant: “Op de goede weg”
  • RES West-Brabant: “BMF geeft huiswerk mee”
  • RES Noordoost Brabant: “BMF geeft een krappe voldoende”

  Ondanks veel inspanningen en goede bedoelingen oogsten de concept-Regionale Energie Strategieën veel teleurstelling, kritiek en weerstand. Hoe kan het dat zo’n maatschappelijk relevant onderwerp zulke slechte recensies krijgt? Lees onze longread met een analyse over het proces en met aanbevelingen voor een succesvolle Brabantse RES 1.0.

  Let op: dit gaat over de concept-RES. De BMF zal de definitieve RES-en (de RES 1.0) ook beoordelen.

• 3. Waar moet een regionale energiestrategie aan voldoen volgens de BMF?
  De Brabantse Milieufederatie wil samen met de Brabantse regio’s werken aan een succesvolle energietransitie. Via bestuurlijke klankbordgroepen, werkgroepen en werkateliers zijn we nauw betrokken bij de totstandkoming van de vier Brabantse regionale energiestrategieën.

  De regionale energiestrategieën zijn wat ons betreft succesvol als de ambitie van de RES realistisch en hoog genoeg is, er maximaal wordt ingezet op energiebesparing, energieopwekking optimaal plaatsvindt in de gebouwde omgeving en bovendien zorgvuldig en met meerwaarde voor natuur en landschap wordt ingericht in het buitengebied, het proces participatief is en 50% lokaal eigendom duidelijk is verankerd.

  Lees ook ons manifest met 14 aanbevelingen voor een succesvolle RES.

  De BMF komt met name op voor de belangen van natuur, landschap en milieu en hebben oog voor burgerparticipatie en energiecoöperaties. De publicatie Natuur en landschap in de RES geeft handvatten voor een transparante en uitlegbare borging van natuur en landschap in de RES 1.0.

• 4. Hoe organiseer je burgerparticipatie bij de energietransitie?
  De Brabantse Milieufederatie vindt participatie een belangrijke en onmisbare voorwaarde in de energie- en warmtetransitie. We maken ons dan ook hard voor drie vormen van participatie:

  • Procesparticipatie: bij de totstandkoming van de RES of gemeentelijk beleid.
  • Financiële participatie: obligaties, omgevingsfonds, etc.
  • Eigendomsparticipatie: 50% lokaal eigendom en zeggenschap.

  De handreiking Wind en zonneparken realiseren samen met inwoners geeft gemeenten praktische adviezen en voorbeelden van burgerparticipatie, waarbij gestuurd wordt op een zorgvuldig proces en lokaal eigendom. De Brochure Duurzame Energie voor Iedereen gaat dieper in op het betrekken van mensen met een smalle beurs bij de energietransitie.

  Om bij te dragen aan procesparticipatie, organiseert de BMF diverse bijeenkomsten en trainingen voor haar achterban. Daarnaast is de BMF onderdeel van de Participatiecoalitie. Met onze kennis en ervaring komen goede plannen tot stand waar inwoners bij betrokken zijn en achter staan. We hebben geen winstoogmerk, maar wél oog voor mens, omgeving en natuur.

• 5. Wat is de Participatiecoalitie?
  De Participatiecoalitie bestaat uit vijf maatschappelijke organisaties van, voor en door bewoners: de Natuur en Milieufederaties, HIER, Energie Samen met Buurtwarmte, Buurkracht en LSA-bewoners. Van 2019-2021 bieden we in het kader van het Klimaatakkoord een landelijk ondersteuningsprogramma voor RES-regio’s en gemeenten.

  De Participatiecoalitie biedt:

  • Praktisch advies over burgerparticipatie bij de Regionale Energiestrategie (RES).
  • Advies en ondersteuning bij het betrekken van omwonenden bij de inrichting van gebieden en lokaal eigenaarschap van wind- en zonneparken.
  • Begeleiding van bewonersinitiatieven die hun wijk met een eigen plan aardgasvrij willen maken.
  • Kennis en voorbeelden van succesvolle buurtaanpakken en energieprojecten.

  Neem contact met ons op via brabant@departicipatiecoalitie.nl.

• 6. Wat is 50% lokaal eigendom precies?
  We merken dat hier verschillende opvattingen over zijn. Kort gezegd: lokaal eigendom betekent dat bewoners of bedrijven uit de lokale omgeving (mede)eigenaar zijn van een zonneveld of windmolen. Dat eigendom is vaak een collectief eigendom, bijvoorbeeld in de vorm van een coöperatie of een andere passende rechtsvorm. Zo komen de winsten uit het energieproject bij de lokale omgeving terecht.

  Als natuur- en milieufederaties vinden we het belangrijk dat ook de mensen die niet financieel kunnen of willen participeren, tóch zeggenschap krijgen over de locatie, exploitatie en opbrengsten uit het project. Bijvoorbeeld via lidmaatschap van een energiecoöperatie.

  In de factsheet 50% van de lokale omgeving wordt punt voor punt uitgelegd hoe wij 50% lokaal eigendom zien. Ook handig: in deze Q&A over afspraken over participatie en lokaal eigendom in het klimaatakkoord vind je de meest gestelde vragen én antwoorden.

• 7. Waar kan ik goede voorbeelden vinden?
  De BMF deelt goede voorbeelden in de nieuwsbrief van het Servicepunt Energie. Bijvoorbeeld van de Limburgse Energiecoöperatie Leudal Energie, die een windpark met 100% lokaal eigendom heeft gerealiseerd. Of we belichten verhalen van bewoners die duurzame stappen hebben gezet.

  Bijna iedere gemeente heeft wel een lokale energiecoöperatie die activiteiten organiseert en daarmee het goede voorbeeld geeft. Heb je zelf een goed voorbeeld dat je graag met anderen deelt? Geef deze door!

• 8. Bieden jullie ondersteuning bij het proces richting aardgasvrije wijken?
  Jazeker, als partner van De Participatiecoalitie geven we deze ondersteuning. De Participatiecoalitie wil 100-150 bewonersinitiatieven ondersteunen bij het proces om hun wijk met een eigen plan aardgasvrij te maken.

  Naast praktische ondersteuning bieden we ook verschillende kennisdocumenten en praktijkvoorbeelden:
  In het document Aanbevelingen voor transitievisies warmte vind je uitgangspunten en voorwaarden voor een duurzame en participatieve Transitievisie Warmte.
  Het document Transitievisie warmte in de praktijk geeft concrete praktijkvoorbeelden van een aantal gemeenten die plannen maken voor aardgasvrije wijken.

  Wil je als wijkinitiatief zelf de mogelijkheden verkennen om van het aardgas af te gaan? Neem contact met ons op via brabant@departicipatiecoalitie.nl.

• 9. Hoe betrek je jongeren bij de energietransitie?
  De energietransitie is gebaat bij een brede maatschappelijke betrokkenheid. De natuur- en milieufederaties hebben diverse projecten uitgevoerd om jongeren bij de energietransitie te betrekken en hun stem mee te laten wegen. Daarnaast werkt de BMF nauw samen met de jongerenorganisatie Jong RES om Brabantse jongeren structureler te betrekken bij de plannen en uitvoering van de Regionale Energiestrategie.

  Lees meer over het jongerenproject Stand Up!.

• 10. Welke partijen zijn er actief in mijn omgeving?
  Er zijn heel veel prachtige burgerinitiatieven in Brabant. Zowel op het gebied van duurzame energie, natuur en milieu, en andere duurzame onderwerpen. De BMF kent veel van deze initiatieven en verbindt deze initiatieven graag met elkaar.

  Neem gerust contact met ons op als je nieuwsgierig bent naar welke initiatieven of organisaties bij jou in de buurt actief zijn. Of ga naar brabantsemilieufederatie.nl/lokaal en ontdek welke natuur- en milieuorganisatie in jouw gemeente actief is.

Foutje gezien? Mail naar communicatie@brabantsemilieufederatie.nl