1988: Kempen Gifvrij

1988: Kempen Gifvrij

Zwart-wit foto van een afgraving van een voortuin, voor het huis is een kuil te zien met daarin twee mannen en een graafmachine die de grond afgraven.
Afgraven van met cadmium verontreinigde grond in tuinen in Brabant, foto: Rob Bogaerts, Nationaal Archief / Anefo

In de jaren ’80 komt er meer en meer aandacht voor bodemvervuiling in Nederland. Met name het schandaal in het Zuid-Hollandse Lekkerkerk vergroot het besef. Ook hier in onze eigen provincie komt er meer aandacht voor bodemvervuiling, in het bijzonder de hevige cadmiumvervuiling in de Kempen.

50 JAAR MILIEUBEWEGING

De bodemverontreiniging in de Kempen is tussen 1892 en 1973 ontstaan als gevolg van de zinkindustrie in de regio. Via lozingen komen zware metalen in de beken en in het grondwater terecht. En de eveneens schadelijke zinkassen – een restproduct van de fabriek – worden gebruikt voor de aanleg van paden en wegen in de wijde omgeving.

Voor de verontreiniging van het fabrieksterrein zijn in principe twee bedrijven verantwoordelijk. Kempensche Zinkmaatschappij (KZM) heeft tot de jaren ’70 zink gewonnen, waarbij grote hoeveelheden assen vrijkwamen. Budelco heeft in 1973 de zinkproductie van KZM overgenomen. Budelco is gaan werken volgens een nieuw proces, waarbij het chemisch afval jarosiet ontstaat.

Contactgroep Milieuvervuiling

Om plaatselijke groepen te stimuleren en alle activiteiten te coördineren richt de BMF een Contactgroep Milieuvervuiling Zuidoost Brabant op. De BMF neemt deel aan provinciale overleggroepen, onderhoudt contacten met ambtenaren, stuurt brieven en zogenaamde Gifmemo’s en spoort Tweede Kamerleden aan om vragen te stellen aan het kabinet. Ook zoekt ze uit of KZM/Budelco zelf aansprakelijk gesteld kan worden voor de saneringskosten. Het doel van de gifmemo’s is het naar buiten brengen van signalen en ideeën van milieugroepen ten aanzien van de zware metalen-vervuiling.

De door de BMF opgerichte contactgroep stelt een saneringsvoorstel op. Dit voorstel is opgesteld door Gertjan Endedijk van de BMF en René Buisman van Nederland Gifvrij. Het geeft de omvang en effecten van de vervuiling weer en bevat een uitgewerkt saneringsvoorstel.

Saneringen

Het duurt dan nog een paar jaar voor er daadwerkelijk actie wordt ondernomen, wat uiteindelijk echt tot stand komt na het naar buiten komen van het medische bevolkingsonderzoek, waar onder andere uit blijkt dat omwonenden nierafwijkingen vertonen en verhoogde cadmiumgehaltes in de urine hebben.

De BMF betreurt dat enkel de medische argumenten doorslaggevend waren, terwijl ook op landbouwkundig en ecologisch gebied de negatieve invloeden overduidelijk waren. De eerste saneringen vinden plaats in 1988 in Boxtel (70 tuinen in de wijk Dommeldal), gevolgd in 1990 door 60 tuinen in Budel-Dorplein.

In 1997 wordt er een apart projectbureau opgericht, Actief Bodembeheer de Kempen (ABdK), om de saneringen in goede banen te leiden. Pas in 2015 vinden de laatste saneringen plaats. In totaal zijn ruim 50-duizend vrachtwagens met afval afgevoerd.

Foutje gezien? Mail naar communicatie@brabantsemilieufederatie.nl

Tijdlijn Brabantse Milieufederatie

2010

Op initiatief van duizenden Brabanders is er in 2010 in Provinciale Staten serieus gesproken over de toekomst van de intensieve...
JubileumTijdlijn

2009

Energie- en geldbesparing staat al jaren bij de Brabantse Milieufederatie hoog op de agenda. Zo wordt de Casimir Milieuprijs 2009...
JubileumTijdlijn

2008

De Brabantse Milieufederatie ziet nog veel mogelijkheden voor energiebesparing bij winkels die hun deuren op laten staan. In 2007 presenteert...
JubileumTijdlijn

2007

De Brabantse Milieufederatie ziet nog veel mogelijkheden voor energiebesparing bij winkels die hun deuren op laten staan. In 2007 presenteert...
JubileumTijdlijn

2006

Brabantse gemeenten kunnen veel doen om duurzaamheid te stimuleren en natuur en landschap te beschermen. Om gemeenten te motiveren, reikt...
JubileumTijdlijn

2005

Nederland is een van de meest verlichte landen ter wereld. Om lichtvervuiling en lichthinder aan te pakken, lanceren de Natuur...
JubileumTijdlijn

2004

Vanaf de oprichting in 1972 is het voor de Brabantse Milieufederatie belangrijk om Brabanders te informeren over natuur, milieu en...
JubileumTijdlijn

2003

Natuur beleven, gebruiken én beschermen. Daar draait het om in de Natura 2000-gebieden; het netwerk van Europees beschermde natuurgebieden. In...
JubileumTijdlijn

2002

In 2002 organiseert de Brabantse Milieufederatie (BMF) een fotowedstrijd met als titel ‘De Meijerij in de kijker’. Het doel is...
JubileumTijdlijn

2001

Het kabinet presenteert rond de eeuwwisseling de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening. Het is een schrikbeeld voor de milieubeweging. Het plan...
JubileumTijdlijn

2000

”Ook aan veel goede dingen komt een eind”, zo opent het lentenummer van Brabant Natuurlijk! in 1999. Na 20 jaar...
JubileumTijdlijn

1999

”Ook aan veel goede dingen komt een eind”, zo opent het lentenummer van Brabant Natuurlijk! in 1999. Na 20 jaar...
JubileumTijdlijn

1998

Het is in 1998 voor het eerst dat alle inwoners van Brabant een stem mogen uitbrengen bij de waterschapsverkiezingen. Om...
JubileumTijdlijn

1997

De Warandelezing wordt in 2022 voor de 25e keer uitgesproken. Jan Pronk, minister van Ontwikkelingssamenwerking, is op 20 november 1997...
JubileumTijdlijn

1994

De BMF zet zich vanaf het eerste uur in voor een toekomstbestendige, duurzame landbouw. Dat doen we door mee te...
JubileumTijdlijn

1994

De BMF zet zich vanaf het eerste uur in voor een toekomstbestendige, duurzame landbouw. Dat doen we door mee te...
JubileumTijdlijn

1994

Efficiënt openbaar vervoer is voor het milieu erg belangrijk. De BMF is dan ook voorstander van goede treinverbindingen, maar niet...
JubileumTijdlijn

1993

Het beschermen van biodiversiteit is een belangrijk onderdeel van het werk van de Brabantse Milieufederatie. Zonder flora en fauna staat...
JubileumTijdlijn

1992

In 2016 komt er een verbod op gratis plastic tasjes in de winkel. Zo’n honderd Brabantse milieugroepen houden zich echter...
JubileumTijdlijn

1991

Watersport, motorcross en golf. Zomaar wat voorbeelden van recreatie die, alhoewel natuurlijk een leuk tijdverdrijf, helaas ook een negatieve invloed...
JubileumTijdlijn

1990

Zure regen vormt eind jaren ’80 een groot probleem in de Peelregio door de intensieve veehouderij. Om aandacht te vragen...
JubileumTijdlijn

1989

In 1989 worden in Brabant de eerste stappen gezet met het collectief opwekken van groene energie. De aandacht is gericht...
JubileumTijdlijn

1988

In de jaren ’80 komt er meer en meer aandacht voor bodemvervuiling in Nederland. Met name het schandaal in het...
JubileumTijdlijn

1987

1987 vormt een belangrijk jaar voor de milieubeweging. Het is het eerste Europees milieujaar en tevens het jaar waarin in...
JubileumTijdlijn

1986

‘Golfbanen overspoelen Brabant’, kopt de Volkskrant in de jaren ’80. “Er komt op het moment zowat elke week een nieuw...
JubileumTijdlijn

1985

Het milieu krijgt in de jaren ’80 steeds meer aandacht, met name door de zichtbare effecten van zure regen. Ook...
JubileumTijdlijn

1984

Als eerste ‘directeur’ draagt Peter von Meijenfeldt in 1984 het stokje over aan Paul van Poppel. Paul blijft tot 2004...
JubileumTijdlijn

1983

De landbouw ziet er in de jaren ‘80 drastisch anders uit dan twee generaties daarvoor. De veestapel groeit en groeit,...
JubileumTijdlijn

1982

De Brabantse Milieufederatie bestaat 10 jaar in 1982. Na een decennium jaar is het aantal milieugroeperingen in Brabant fors gestegen....
JubileumTijdlijn

1981

Afvalscheiding is tegenwoordig een automatisme in ieder huishouden, maar in 1981 was dat wel anders. De Brabantse Milieufederatie moest het...
JubileumTijdlijn

1980

Geluidsoverlast is een thema waar de BMF in haar eerste jaren ook veel bezig mee bezig is. En nog steeds...
JubileumTijdlijn

1979

In 1979 krijgen natuurbeschermers een belangrijk instrument in handen: de Vogelrichtlijn. De Vogelrichtlijn is een Europese richtlijn, destijds ingesteld voor...
JubileumTijdlijn

1978

Alhoewel het 5-jarig bestaan van de BMF in 1977 een feit is, viert de stichting haar lustrum pas in 1978....
JubileumTijdlijn

1977

In het Brabantse landschap zijn kronkelende beken van oudsher een karakteristiek element. Maar in de tweede helft van de 20e...
JubileumTijdlijn

1976

Gezond, schoon en voldoende water is belangrijk voor mensen, maar ook voor de flora en fauna die Brabant rijk is....
JubileumTijdlijn

1975

De Brabantse Milieufederatie lanceert in 1975 een eigen tijdschrift onder de titel ‘Brabants Milieu, let op uw saeck’. Het is...
JubileumTijdlijn

1974

1974 is het jaar waarin Nederland de WK-finale tegen West-Duitsland verliest, ABBA het Eurovisiesongfestival wint en er is veel onrust...
JubileumTijdlijn

1973

In 1973 start Peter von Meijenfeldt als eerste coördinator bij de BMF. Bestuursleden verzetten in die tijd het werk bij...
JubileumTijdlijn

1972

De BMF maakt zich al 50 jaar sterk voor een mooi en duurzaam Brabant. In 1972 werd ‘Stichting Brabantse Milieufederatie’...
JubileumTijdlijn

50 JAAR GROENE VRIJWILLIGERS
Wat betekent natuur- en milieubescherming voor jou?